Inleiding groepsdynamica

Effectief studeren 8

1 Mensen in groepen 11
1.1 Groepsgedrag 12
1.2 Leven in groepen 13
1.3 Wat is een groep? 14
1.4 Soorten groepen 15
1.5 De identiteit van groepen 18
1.6 Groepsdynamica 20
1.7 Bestaat de groep? 22
1.8 Groepsdynamisch onderzoek 24
Samenvatting 31
Opdrachten 32

2 Functies van groepen en groepsontwikkeling 35
2.1 Waarom leven mensen in groepen? 36
2.2 Met wie vormen mensen een groep? 45
2.3 Groepsontwikkeling 47
2.4 Fasen in de groepsontwikkeling 48
2.5 Kenmerken van het ontwikkelingsproces 53
2.6 De groep als sociale constructie en institutie 54
Samenvatting 55
Opdrachten 56

3 Structurele kenmerken van groepen 59
3.1 De structurele kenmerken van een groep 60
3.2 Normen 60
3.3 Rollen 63
3.4 Relationele verhoudingen 67
Samenvatting 77
Opdrachten 78

4 Communicatie in groepen 81
4.1 Wat is communicatie? 82
4.2 Het communicatieproces 84
4.3 Aspecten van communicatie 86
4.4 Belemmeringen in de communicatie 87
4.5 Kenmerken van communicatie in groepen 90
4.6 Opheffen van belemmeringen in de communicatie 96
Samenvatting 102
Opdrachten 103

5 Invloedsprocessen in groepen 105
5.1 Sociale beïnvloeding in groepen 106
5.2 Conformiteit 107
5.3 Vormen van sociale beïnvloeding 113
5.4 Beperkingen aan conformiteit 116
Samenvatting 117
Opdracht 118

6 Samenwerken in groepen 121
6.1 Samenwerken in groepsverband 122
6.2 Voor- en nadelen van werken in teamverband 123
6.3 Tekorten in de teamprestaties 125
6.4 Verbeteren van teamprestaties 131
Samenvatting 145
Opdrachten 146

7 Macht en leiding in groepen 149
7.1 Macht en invloed 150
7.2 Machtsmiddelen 151
7.3 Machtsverschillen 154
7.4 Machtsgebruik 155
7.5 Leidinggeven aan groepen 158
7.6 Wie wordt de leider van een groep? 160
7.7 Effectief leidinggeven 161
7.8 Verbeteren van leidinggeven aan groepen 168
Samenvatting 175
Opdracht 176

8 Probleemoplossing en besluitvorming 179
8.1 Probleemoplossing en besluitvorming in groepen 180
8.2 Criteria voor effectieve probleemoplossing en besluitvorming 181
8.3 De voordelen van probleemoplossing en besluitvorming in groepen 183
8.4 Procesverliezen 186
8.5 Verbeteren van probleemoplossing en besluitvorming 194
Samenvatting 206
Opdrachten 207

9 Conflicten binnen en tussen groepen 209
9.1 Conflicten en conflictbronnen 210
9.2 Constructieve en destructieve conflicten 211
9.3 Conflicthantering 215
9.4 Escalatie van conflicten 221
9.5 Verbeteren van conflicthantering in groepen 223
9.6 Conflicten tussen groepen 225
9.7 Oplossen van conflicten tussen groepen 232
Samenvatting 237
Opdracht 238

10 Mensen in een massa 241
10.1 Groepsdynamica in het groot: massagedrag 242
10.2 Verschillende soorten massa’s 243
10.3 Uniformiteit en kuddegedrag 246
10.4 Geweld 247
10.5 Paniek 249
10.6 Verlies van eigenheid 250
10.7 Veranderen van normen 253
10.8 Vermindering van zelfbewustzijn 254
10.9 Crowd management 255
Samenvatting 259
Opdrachten 260

Literatuur 262
Illustratieverantwoording 270
Register 271
Over de auteurs 276