Financieel management en Financiering

Inleiding 13

1 Treasury management en de financiële functie 19
1.1 De financiële functie 22
1.2 Treasury management 26
1.3 Financiële overzichten 32
1.3.1 Inleiding, balansopstelling en structuur van de balans 32
1.3.2 Balans 34
1.3.3 De winst-en-verliesrekening (resultatenrekening, income statement) 43
1.3.4 Het kasstroomoverzicht 46
1.4 Uitgangspunten van het vak financiering en waarderen op basis van kasstromen 66

2 Investeringsselectie 79
2.1 Besluitvorming 81
2.2 Investeringsanalyse 82
2.3 Investeringsmotieven en vormen van investeringen 86
2.4 Investeringsselectiemethoden 91
2.5 Netto contante waarde-methode 92
2.6 Interne rentabiliteit 118
2.7 Beoordelingscriteria bij meerdere projecten tegelijkertijd 122
2.8 Inflatie en investeringsselectie 132
2.9 Overige selectiemethoden 133
2.10 Valkuilen bij het nemen van beslissingen 137

3 Investeringsselectie onder onzekerheid 145
3.1 Onzekerheid en risico 148
3.2 Besluitvorming onder onoplosbare onzekerheid 154
3.3 Besluitvorming onder onzekerheid met gegeven kansen 160
3.4 Besluitvorming met behulp van beslisbomen 169
3.5 Reële opties 173

4 Werkkapitaalbeheer en cashmanagement 181
4.1 De cash conversion cycle 183
4.2 Werkkapitaalbeheer 185
4.3 De beheersing van het werkkapitaal 188
4.4 Het voorraadbeheer 193
4.4.1 De noodzaak van voorraden 193
4.4.2 Bestelsystemen 197
4.4.3 De optimale bestelhoeveelheid 202
4.4.4 De beheersing van de voorraden 207
4.5 Debiteurenbeleid 210
4.6 Debiteurenbeheer 225
4.7 Factoring 231
4.8 Crediteurenbeheer 238
4.9 Cashmanagement 240
4.9.1 De onderdelen van cashmanagement 240
4.9.2 Saldobeheer 242
4.9.3 Geldstroombeheer 250
4.9.4 Liquiditeitsbeheer 255

5 Bankkrediet en het kredietrisico 269
5.1 Financieel risicomanagement 271
5.2 Investor relations 272
5.3 Kredietrisico 276
5.3.1 Algemeen 276
5.3.2 De Baselse akkoorden 278
5.3.3 Systematiek berekening kredietrisico voor niet-financiele bedrijven door creditraters en het bankwezen 288
5.4 Financiële analyse ten behoeve van een kredietbeoordeling 291
5.5 Z-score van Altman 314
5.6 Zekerheden 316
5.7 Bankvoorwaarden en offerte 319

6 Producten en ontwikkelingen op financiële markten 325
6.1 De financiële markt 328
6.2 Kenmerken van producten aangeboden op financiële markten 343
6.2.1 Financiële producten op officiële markten 343
6.2.2 Producten aangeboden op onderhandse markten 347
6.2.3 Partijen op de financiële markten 349
6.3 Ontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt 358

7 Eigen vermogen 371
7.1 Institutionele kenmerken van het eigen vermogen 373
7.1.1 Kenmerken van eigen vermogen 373
7.1.2 Categorieën van aandelen 376
7.1.3 Beschermingsconstructies 382
7.2 De aandelenemissie 387
7.3 Winstuitkering aan aandeelhouders 394
7.4 De prijs van een aandeel 400
7.5 Kengetallen en financiële criteria van beleggers en investeerders 408
7.5.1 Fundamentele analyse 408
7.5.2 Technische analyse 411
7.6 Aandelenemissie 413
7.6.1 Inleiding 413
7.6.2 Bepalen van de emissieprijs 416

8 Vreemd vermogen 429
8.1 Kenmerken en verschijningsvormen van vreemd vermogen 432
8.2 Obligatielening 434
8.2.1 Kenmerken van de obligatielening 434
8.2.2 Waardering van de obligatielening 441
8.2.3 De bepaling van het effectieve rendement (de yield) van een lening/obligatie en de yieldcurve 447
8.2.4 Converteerbare obligatielening 456
8.3 De onderhandse lening 468
8.4 Objectfinanciering 469
8.4.1 Inleiding 469
8.4.2 Hypothecaire lening 469
8.4.3 Leasing 469
8.4.4 Werkkapitaalfinanciering 472
8.5 Stapelfinanciering 474

9 Kostenvoet van het eigen vermogen 481
9.1 Inleiding 486
9.2 De moderne portefeuilletheorie 487
9.2.1 De bepaling van het verwachte rendement 487
9.2.2 De bepaling van het verwachte risico 493
9.2.3 Het principe van het combineren van aandelen in een portefeuille 495
9.2.4 De efficiënte grenslijn 504
9.2.5 De kapitaalmarktlijn 510
9.3 Capital Asset Pricing Model 518
9.3.1 De portefeuillegevoeligheid voor marktrisico wordt gemeten met de bèta 518
9.3.2 CAPM 520
9.3.3 Berekeningen met bèta 524
9.4 De Efficiënte Markthypothese 526
9.5 De beperkingen van CAPM 533
9.5.1 Arbitrage Pricing Theory 533
9.5.2 Fama & French 534
9.6 Small-firm effect 534
9.7 De build-up methode 537

10 Vermogensstructuur en vermogenskosten 543
10.1 Overzicht van theorieën en veronderstellingen 546
10.2 Modigliani & Miller 1958 549
10.3 De rol van belastingen, M&M aangepast 555
10.4 De rol van het insolventierisico, de trade-off theorie 563
10.5 Bepaling van de vermogensstructuur in de praktijk 567
10.5.1 Pecking Order Theorie 567
10.5.2 Financiering en de levenscyclus van de onderneming 572
10.6 M&M toegepast in het kader van het dividendbeleid 577
10.6.1 Het dividendvraagstuk in een perfecte wereld 577
10.6.2 De invloed van marktimperfecties op de conclusie van het optimale dividendbeleid 580

11 Ontwikkeling van theorieën en externe ontwikkelingen in het gebruik van financiële markten 599
11.1 Hedendaagse ontwikkelingen in financieringsland 602
11.2 De onderneming als spil in een netwerk van economische relaties 603
11.3 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 605
11.3.1 Sociaal ondernemingsbeleid 608
11.3.2 Milieubeleid 608
11.3.3 Maatschappelijke betrokkenheid 609
11.3.4 Ethische gedragscodes 609
11.4 Maatschappelijk verantwoord financieren 611
11.5 Corporate governance 616
11.6 Corporate accountability 622
11.7 Agencyvraagstukken binnen grote ondernemingen 626
11.7.1 Agencytheorie 626
11.7.2 De raad van bestuur versus de aandeelhouder, een uitwerking van de agencytheorie 627
11.8 Behavioural finance 630
11.9 Grenzen aan arbitrage en behavioural finance 636

12 Opties en optiewaardering: theorie en praktijk 641
12.1 Het ontstaan van opties 642
12.2 Kenmerken van opties 644
12.3 De georganiseerde optiehandel 647
12.4 Het gebruik van (aandelen)opties 649
12.5 Kenmerken van (aandelen)opties 652
12.6 Prijs van (aandelen)opties 659
12.7 Verklaring van de premies tussen verschillende optieseries 659
12.8 Put-call-pariteit 663
12.9 Boven- en ondergrens van de waarde van een calloptie 668
12.10 Waardebepalende factoren vóór afloopdatum 670
12.11 Prijsontwikkeling volgens een binomiaal model 673
12.12 Een algemeen eenperiode binomiaal prijsontwikkelingsmodel 678
12.13 Black & Scholes-optiewaarderingsformule (B&S) 683
12.14 Waarderen van opties ten behoeve van balansverwerking 686

13 Renterisicobeheer 689
13.1 Renterisico 691
13.2 Methoden om de omvang van het renterisico in kaart te brengen 693
13.2.1 Gap-analyse 693
13.2.2 Durationanalyse 694
13.2.3 Value at Risk (VaR) 704
13.3 Instrumenten ter beheersing van het renterisico 707
13.3.1 Geldmarkttechniek 715
13.3.2 Forward Rate Agreement (FRA) 717
13.3.3 Interest Rate Swap (IRS) 723
13.3.4 Rentefuture 736
13.3.5 Renteoptie 742
13.4 Creëert risicobeheer waarde? 748

14 Valutarisicobeheer 753
14.1 De valutamarkt 755
14.2 Koersnotering en werkwijze van banken 757
14.3 Wisselkoerssystemen en prijsvorming 758
14.4 Vormen van valutarisico 771
14.5 Organisatie van het valutarisicobeheer 773
14.6 Instrumenten ter beheersing van valutarisico’s 777
14.6.1 Geld- en kapitaalmarkttechniek 778
14.6.2 Termijncontract 781
14.6.3 Valutaswap 786
14.6.4 Valutaoptie 790
14.6.5 Het gebruik van valutaopties 794
14.6.6 Combinatie van opties 799

15 Bedrijfswaardering en bedrijfsovername 805
15.1 Inleiding 808
15.2 Motieven voor samenwerking of bedrijfsovername 812
15.2.1 Synergie 812
15.2.2 Overige motieven 815
15.3 Het bedrijfsovernameproces 816
15.4 Methoden van bedrijfswaardering 820
15.4.1 Inleiding 820
15.4.2 Normaliseren en rationaliseren 821
15.4.3 De methode van de intrinsieke waarde 823
15.4.4 Goodwill-methode 827
15.4.5 Ratio-analyse (multiple analysis) 830
15.4.6 De methode van de rentabiliteitswaarde 831
15.4.7 De methode van de verbeterde rentabiliteitswaarde 836
15.4.8 De discounted cashflow-methode (DCF, tweestapsmethode) 838
15.4.9 De aangepaste contante waarde-methode (Adjusted Present Value) 846
15.5 Overige elementen bij bedrijfsovername in het mkb 850

16 Value based management 855
16.1 Waardecreatie 857
16.2 Het meten van waardecreatie 863

Formuleblad 872
Register 888