Onderneming en strafbaar feit

Woord vooraf / 9
Afkortingen / 11

1 De onderneming en het strafbare feit – ondernemingsstrafrecht / 13
1.1 Inleiding: afbakening / 13
1.1.1 Relevantie corporate governance en intern onderzoek / 13
1.2 Complementariteit / 15
1.3 Keten van gebeurtenissen / 16
1.4 Diffuse verantwoordelijkheid / 17
1.5 Grensoverschrijdend / 17
1.6 Gelaagde en complexe normstelling / 18
1.7 Materieel recht dominant / 19
1.8 Functioneel daderschap en rechtspersonen / 19
1.9 Conclusie / 19
2 Betrokkenen: positie, rol en taak / 21
2.1 Introductie / 21
2.2 Het bestuur / 21
2.3 De raad van commissarissen / 24
2.4 De General Counsel / 24
2.5 De werknemer / 25
2.6 De externe counsel / 26
2.7 De externe accountant / 29
3 Aansprakelijkheid onderneming en leiding / 31
3.1 Inleiding / 31
3.2 Toepassingsbereik strafrechtelijke toerekening rechtspersoon / 31
3.2.1 Rechtspersoon / 31
3.2.2 De publiekrechtelijke rechtspersoon / 32
3.2.3 Buitenlandse rechtspersonen / 34
3.2.4 Delicten vatbaar voor daderschap door rechtspersonen / 34
3.3 Strafrechtelijke aansprakelijkheid rechtspersoon / 35
3.3.1 Verband functioneel daderschap / 35
3.3.2 Toerekening aan rechtspersoon / 35
3.4 Cumulatie vervolgingsmogelijkheden / 37
3.5 Aansprakelijkheid van opdrachtgevers en feitelijk leidinggevenden / 38
3.5.1 Opdrachtgevers en feitelijk leidinggevenden / 38
3.5.2 Verhouding feitelijk leidinggeven en vormen van aansprakelijkheid van deelnemers / 41
3.6 De rechtspersoon en inwendige persoonlijke omstandigheden / 42
3.7 Strafuitsluitingsgronden rechtspersoon / 44
4 De rechtspersoon in het strafproces / 47
4.1 Inleiding / 47
4.2 Toezicht als voorfase / 47
4.2.1 Toezicht op de naleving / 48
4.2.2 Opsporing / 50
4.2.3 Sfeerovergang: toezicht gaat over in opsporing / 52
4.2.4 Sfeerovergang: voortgezette toepassing / 53
4.2.5 Sfeercumulatie: toezicht én opsporing / 53
4.2.6 Een beperking: misbruik van recht / 53
4.2.7 De inlichtingenvordering, de medewerkingsplicht en het nemo tenetur-beginsel / 54
4.3 Inbeslagneming en steunbevoegdheden / 57
4.3.1 Inbeslagneming / 58
4.3.2 Beklag tegen beslag / 60
4.3.3 Betreden van plaatsen ter inbeslagneming / 64
4.3.4 Bevriezen van plaatsen / 65
4.3.5 Bevel tot uitlevering van voorwerpen / 65
4.3.6 Doorzoeking van bedrijfsruimtes / 66
4.3.7 Doorzoeking ter vastlegging van gegevens / 67
4.3.8 Netwerkzoeking / 67
4.3.9 Het bevel toegang tot geautomatiseerd werk en het bevel decryptie / 67
4.3.10 Richtsnoeren voor de advocaat bij een doorzoeking / 67
4.4 Opvragen stukken / 69
4.5 Onderzoek rechter-commissaris / 70
4.5.1 Onderzoekshandelingen op vordering van de officier van justitie / 70
4.5.2 Onderzoekshandelingen op verzoek van de verdachte / 71
4.5.3 Onderzoekshandelingen ambtshalve door de rechter-commissaris / 71
4.5.4 De regiebijeenkomst / 71
5 Rollen van de rechtspersoon in het strafproces / 73
5.1 Rechtspersoon als verdachte tijdens het strafproces / 73
5.1.1 Vertegenwoordiging van een rechtspersoon in het strafproces / 73
5.1.2 Verschoningsrecht van getuigen in een zaak tegen de rechtspersoon / 75
5.1.3 De bevoegdheid tot het instellen van een rechtsmiddel / 75
5.2 Rechtspersoon en mensenrechten / 76
5.3 Rechtspersoon als slachtoffer/benadeelde / 77
5.3.1 Voeging benadeelde partij / 77
5.3.2 Artikel 12 Sv-procedure / 78
5.3.3 Aangifte / 79
6 Afdoeningsmodaliteiten en vervolgingsbeleid / 83
6.1 Algemene inleiding / 83
6.2 Buitengerechtelijke afdoening / 83
6.2.1 Algemene voordelen buitengerechtelijke afdoening / 83
6.2.2 Sepot / 84
6.2.3 Transactie / 85
6.2.4 Strafbeschikking / 87
6.2.5 Ontnemingsschikking / 88
6.2.6 Verklaring Omtrent het Gedrag / 90
6.2.7 Tips & tricks / 90
6.3 Vervolgingsbeleid in de praktijk / 93
6.3.1 Richtlijnen en aanwijzingen OM / 93
6.3.2 Oriëntatiepunten rechterlijke macht / 93
6.4 Afdoeningsperikelen bij beëindiging of structuurwijziging rechtspersoon / 94
6.5 Samenloop in de vervolging van rechtspersonen en leidinggevenden/ opdrachtgevers tegen de achtergrond van het ne bis in idembeginsel / 97
6.6 Afdoeningsperikelen tegen de achtergrond van het una via-beginsel / 99
6.7 Dagvaardingsperikelen / 100
7 Strafrechtelijke sancties en overige gevolgen van strafvervolging / 103
7.1 Inleiding / 103
7.2 Geldboete / 103
7.2.1 Wettelijk kader / 103
7.2.2 Richtsnoeren inzake hoogte geldboete / 105
7.2.3 Vaststelling geldboete in de praktijk / 107
7.2.4 Verweren inzake (hoogte) geldboete / 108
7.3 Overige commune sancties en maatregelen / 110
7.4 Bijzondere sancties en maatregelen op grond van de WED / 110
7.5 Niet-strafrechtelijke consequenties van betrokkenheid bij strafzaak / 111
7.5.1 Reputatieschade / 111
7.5.2 Weigering/intrekking vergunningen/subsidies en uitsluiting van aanbestedingen / 112
7.5.3 Verklaring Omtrent het Gedrag / 113
7.5.4 Schadeclaims / 113
7.5.5 Contractuele gevolgen en meldingsplichten / 114
7.5.6 Civielrechtelijke verbodenverklaring en ontbinding / 115

Literatuur / 117
Auteurs en redactie / 119
Trefwoordenregister / 121
Jurisprudentieregister / 123
Wetsartikelenregister / 129