Hoe moedig ben jij als het erop aan komt? Andor de Rooy is ruim twintig jaar sparringpartner voor leiders en een terugblik leerde hem dat leiders te vaak niet doen wat ze moeten doen als het spannend wordt. Dat is geen kwestie van onwil of onkunde. De meeste leiders zijn goed opgeleid, hebben managementtrainingen gehad, weten wat ze willen en zitten goed in hun vel. En toch gaat het Rotterdamse credo ‘geen woorden maar daden’ te weinig op. In Moed schetst Andor de vier pijlers van moed en hij biedt je de handvatten om op kritieke momenten nog sterker te staan.
Heb jij weleens de indruk dat je te veel water bij de wijn doet? Dat je blijft zitten en je mond houdt terwijl je moet opstaan en je uitspreken? En waarom gebruiken volwassen mannen en vrouwen op spannende momenten soms kinderachtige smoezen om te verdoezelen dat ze niet voluit doorpakken? Omdat het echt ergens voor gaan en daar voluit naar handelen nogal wat vraagt. Een leider die ondanks spanning en angst de realiteit onder ogen ziet en daarnaar handelt maakt het verschil. Maar te vaak laten leiders zich leiden door angst of andere emoties en verliezen ze hun gezonde verstand. Andors beeld is niet dat leiders bibberend door het pand lopen, maar wel dat er vaak net niet wordt doorgepakt op de kritieke momenten. Moed is in zijn ogen de beste remedie om toch de beste – en vaak pijnlijkste – weg te kiezen. Dat maakt een leider nog sterker. En toch is er te weinig aandacht voor moed. Want wees eens eerlijk: hoe vaak sta jij stil bij je eigen moed-factor?
Winston Churchill concludeerde al dat moed alle andere eigenschappen mogelijk maakt. Makkelijk praten, maar hoe kan je moed versterken? Op basis van zijn ervaring, honderden gesprekken met leiders en gesprekken met wetenschappers heeft Andor moed concreet gemaakt. Hier alvast een korte schets van de vier pijlers van gedurfd leiderschap:
Realisme op kritieke momenten
Echte kritieke momenten zijn pijnlijk of confronterend en worden daarom geregeld vergoelijkt, ontkend. Een uitdaging is te achterhalen welke struisvogeltactiek iemand gebruikt om de kritieke momenten niet aan te gaan. Moed is vooral realisme: onder ogen zien hoe de zaak er echt voor staat. Onder ogen zien dat jij zelf soms ook laf(jes) opereert, en dat is niet makkelijk.
Doorbreek het taboe op angst
Angst speelt een belangrijke rol en is tegelijkertijd in managementteams en boardrooms – begrijpelijk – een taboe. Op zich vreemd omdat angst juist hèt teken is dat iemand scherp is en lef toont. Als je geen angst ervaart, maakt je je er vaak te makkelijk vanaf. Het ervaren van angst is een compliment en betekent dat je verantwoordelijkheid neemt. Een leider die geen angst ervaart moet zichzelf de vraag stellen of hij wel de juiste dingen doet. De legendarische bokstrainer Gus D’Amato was duidelijk: ‘Het verschil tussen een held en een lafaard is niet dat de held minder bang is dan de lafaard, maar de held handelt niet in lijn van die angst. Iemand die zegt geen angst te hebben wantrouw ik. Die is een leugenaar of een psychopaat.’ Moed groeit door je angst onder ogen te zien en daar verstandig mee om te gaan.
Het moed motief. Waar sta je voor?
De Engelse term courage komt van het Franse woord coeur. Moed komt voort uit het hart, uit waar je van binnenuit voor staat. Een doorleefd moed motief helpt de eigen angst en pijn overwinnen: je doet het ergens voor. Hoe kan het dat iconen van moed als Jobs, Gandhi en Mandela overeind bleven? Wat maakte dat zij bij vriend en vijand gerespecteerd werden? Hun moed werd gevoed omdat zij duidelijk voor ogen hadden waar ze voor stonden.
De roep om gezond verstand
Leiders met moed gebruiken hun gezond (boeren)verstand. Zij maken iets niet ingewikkelder dan het is, lijken geen last te hebben van een te groot ego of vreemde emoties en beheersen hun impulsen. Met een stevige dosis ratio staan zij voor de zaak en zijn zij weinig in de weer met het vervullen van hun eigen behoeftes of het uit de weg gaan van eerdere frustraties.
In het eerste deel van Moed maakt Andor duidelijk wat moed oplevert voor de leider. In het tweede deel geeft hij gedurfd leiderschap handen en voeten. De lezer krijgt geregeld – pittige – vragen om zijn eigen moed op de proef stellen.
Andor de Rooy is organisatiepsycholoog en sinds 1995 sparringpartner voor leiders. Hij gelooft in het belang van realisme en eenvoud. Andor is oprichter van De Rooy Managementontwikkeling (www.andorderooy.nl) . Hij schreef eerder onder meer Professioneel coachen (2001) en was tien jaar (hoofd)redacteur van Kluwer Praktijkboek Personeel en Organisatie.
Over Andor de Rooy
coach leiderschap, managementteams, auteur van 'Moed'
