Enkele jaren geleden las ik Het slimme onbewuste van dezelfde auteur. Dat zette me enorm aan het denken en daarom was ik benieuwd of hem dat met dit boek opnieuw zou lukken. Het is antwoord is zonder meer: ‘ja’.
Verhalen
In tegenstelling tot zijn eerdere bestseller is Inspiratie veel relaxter geschreven, veel meer vertellend. Dijksterhuis is hier meer een gids die wat prachtige plekjes laat zien en boordevol verhalen zit over beroemde mensen die op een of andere manier te maken hebben (gehad) met inspiratie. Het is niet alleen de heerlijke schrijfstijl die dit boek de moeite waard maakt. Dijksterhuis ontrafelt het begrip inspiratie, en na het lezen van dit boek ben je een heel stuk wijzer.
Status quo
Wat heeft een organisatie - of een persoon - eraan dat er sprake is van inspiratie? Dijksterhuis schrijft dat inspiratie de status quo doorbreekt en dat we daar als mens - of als medewerker - beter van worden. Dat willen toch veel organisaties, zou je denken. Maar wat maakt dat dit toch niet zo eenvoudig is om dit alles te realiseren? Het antwoord is dat we inspiratie wel kunnen opzoeken (intrinsiek) maar niet kunnen afdwingen (extrinsiek).
Drie vormen
Dijksterhuis beschrijft drie vormen van inspiratie 1. Je roeping (evocatie) 2. Een inval en 3. Flow. Langs deze drie vormen is het boek opgebouwd. De auteur merkt op dat er veel misverstanden rond het begrip inspiratie zijn. Zo merkt hij op dat we het ten onrechte afzetten tegen het begrip ‘transpiratie’. Maar het is meer ‘en-en’ dan ‘en-of’, inspiratie en transpiratie kunnen niet zonder elkaar, het zijn communicerende vaten.
Voorwaarden voor inspiratie
Daarna duiken we de diepte in. Nieuwsgierigheid blijkt de meest basale intrinsieke motivatie, en motivatie is een voorwaarde voor evocatie. Rond de voorwaarde concentratie weerlegt Dijksterhuis onder meer de mythe dat we 10.000 uur moeten oefenen om iets in de vingers te krijgen. Uit het werk van Anders Ericsson blijkt dat het vooral gaat om weloverwogen oefenen.
Dijksterhuis schrijft verder dat stimulatie openheid en divergent denken vereist: ‘Divergent denken is het gaspedaal, convergent denken de rem’. Over incubatie (het uitbroeden van het idee). Merkt hij op dat: ‘Het onbewuste niet zozeer met concrete informatie (werkt), maar met de diepere betekenis van die informatie: met de kern of de betekenis’. Ook schrijft hij over het Eureka-moment: de magie. Daarvoor is ontspanning van belang. En, ten slotte, is er dan toch de transpiratie. Dijksterhuis vertelt over Katalin Karikó. Die had een idee op het gebied van RNA, maar haar collega’s waren er nogal sceptisch over. Afwijzing en demotie vielen haar ten deel. Inmiddels is ze senior vice president van BioNTech RNA Biopharmaceuticals...
Campbell
Met het eerder vermelde begrip evocatie sluit de auteur het boek af. Hij merkt op dat het volgen van je roeping je een duidelijk narratief geeft. Wie bekend is met het werk van mytholoog Joseph Campbell zal denken aan de tem ‘Follow your bliss’ (volg je hart). Wie dat doet vergroot de kans op een zinvol en gelukkig leven, of in woorden van de auteur: ‘De zin van het leven is het vinden van je roeping, en het doel is het teruggeven van die roeping.’
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
