‘Maar dit werkt alleen wanneer we ons veilig genoeg voelen om dit aan te geven…’ Een deelnemer van een training reageert nadat ik aan de hand van het situationeel leiderschapsmodel heb gezegd dat het in leiderschap gaat om partnerschap. Ga met elkaar in gesprek. Geef aan waar je je je verder in wilt ontwikkelen. Vraag de ander om hulp... De deelnemer slaat de spijker op de kop. Met welk model je ook aan de slag wilt, zonder psychologische veiligheid zijn ze allemaal nutteloos.
Piramide van Lencioni
Met de zogenoemde ‘Piramide van Lencioni’ laat auteur Patrick Lencioni zien dat vertrouwen aan de basis staat van het behalen van resultaten. We kunnen rustig nog een laag onder de bekende piramide toevoegen: die van psychologische veiligheid. Vanuit die veiligheid, ontstaat er vertrouwen, kunnen we gezonde conflicten aangaan, voelen we ons betrokken en verantwoordelijk en zullen we resultaten halen. Mooi dus dat er steeds meer aandacht voor dit belangrijke thema is. Mede aangewakkerd door Orly Polak, die al het nodige over psychologische veiligheid publiceerde. En nu is er dus haar nieuwste (werk)boek Teams in Veiligheid.
Edmondson
Zoals iedere auteur die over dit onderwerp schrijft, laat ook Polak zich inspireren door Amy Edmondson, die met haar boek De onbevreesde organisatie en haar TedTalk over dit onderwerp het belang van psychologische veiligheid goed op de kaart heeft gezet. Polak haalt Edmondson dan ook – terecht! – veelvuldig aan.
Neem bijvoorbeeld een van de bevindingen van Edmondson dat de performance van teams afhankelijk is van de mate waarin ze in staat zijn om te leren, te reflecteren en te innoveren (waarvoor psychologische veiligheid een vereiste is). ‘Leren en het creëren van een lerende organisatie zijn het antwoord op onze veranderende wereld. Teams die dit het beste doen, zijn in staat zich aan te passen aan complexe, onzekere en constant veranderende omstandigheden.’ Wat hiervoor noodzakelijk is, is het willen en durven leren van fouten, hetgeen – en daar is hij weer – psychologische veiligheid vereist.
Werkboek
Zoals gezegd, is Teams in veiligheid een werkboek. En dus heeft Polak ruimte gereserveerd om aantekeningen te maken over de vraag hoe binnen jouw team leren wordt georganiseerd: ‘Denk eens na over hoe je dit binnen jouw eigen team zou willen doen. Denk na over de vorm, moment en teamsamenstelling. Stel je wilt veiliger werken of je wilt graag dat anderen het werk veiliger kunnen uitvoeren. Wat wil je leren? Waar wil je op reflecteren?’ Alleen deze vragen bieden al genoeg stof tot nadenken.
Verdieping
Polak biedt met dit nieuwe boek een mooie verdieping op wat psychologische veiligheid inhoudt. Ze gaat in op drie componenten:
Groepsdynamica-component: Mensen nemen verschillende rollen aan in de context waarin zij zich bevinden. ‘Mensen trachten zichzelf te regisseren in hoe zij op anderen overkomen. Het imago dat wordt aangenomen, moet worden beschermd.’
Psychologische component: Mentale valkuilen en het durven nemen van interpersoonlijke risico’s.
Culturele component: Macht en positie en het nemen van interpersoonlijke risico’s.
Genoeg te leren en te reflecteren dus met Teams in veiligheid. Ook wanneer je al enkele andere boeken over dit thema gelezen hebt. Al is het alleen al om de kracht van de herhaling. Want zo lang niet iedereen zich veilig voelt binnen jouw organisatie, is er werk aan de winkel.
Over Henk Jan Kamsteeg
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij geeft trainingen en keynotes op het gebied van o.a. dienend leiderschap, inclusief leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling, Inclusief leiderschap en Op weg naar een vitale organisatie
