Verbunt stelt dat het creëren van een veilige, accepterende, oordeelloze cliënthulpverlenerrelatie en omgeving dé cruciale aanvangstaak is van de hulpverlener. De cliënt moet daarbij ten alle tijden centraal staan, en niet een gestandaardiseerde evidence-based behandeling (waar de verzekeraar blij van wordt, omdat dit voor een illusie van controle zorgt).
Zelfregisserend vermogen
Idealiter zet de behandelaar zichzelf als instrument in: als deze zich bijvoorbeeld geërgerd voelt naar aanleiding van de cliënt, dan gebruikt hij of zij dit gegeven. De cliënt zal dit immers niet alleen tot stand brengen tijdens de behandeling, maar ook in het dagelijkse leven, dus thuis of op het werk. En precies daar is het te doen, daar komen de issues van de cliënt tot leven. Ook essentieel: de hulpverlener neemt niet over, maar luistert, verdiept, verduidelijkt en reikt opties aan. Want het zelfregisserend vermogen van de cliënt staat immer centraal.
Eclectisch
Verbunt noemt haar manier van werken eclectisch. Ze verbindt zich niet aan één bepaald gedachtegoed - denk aan Freud, Jung, Rogers of Ellis - maar kijkt in het moment wat zij inschat dat nodig is. Een wat mij betreft prettige, effectieve en verfrissende aanpak die zich positief onderscheidt van de mal van het protocol waar we toch wel heel erg vaak op uitkomen in onze Nederlandse GGZ. Dat een aantal van haar aanpakken, zoals hypnose of tarotkaarten, niet de mijne zijn, mag de pret niet drukken. Haar mensgerichte wijze van hulpverlening ligt mij als organisatiepsycholoog na aan het hart.
Existentiële psychotherapie
Ik herken er ook het gedachtegoed in van de inmiddels 93-jarige psychiater Yrvin Yalom, geënt op de existentiële psychotherapie: richt je op hoe de persoon in het leven staat, hoe deze er vorm aan geeft, hoe het leven ervaren wordt en waar de persoon tegenaan loopt. Zie de hulpbehoevende niet als een stimulus-responsmachine maar als een uniek mens met eigen behoefte waar de hulpverlener zich op diverse wijzen toe kan verhouden. Beginnend bij de relatie tussen hulpverlener en hulpbehoevende. En daarmee is de cirkel weer rond.
Sympathiek en bescheiden
An ode to misfits heeft vooral een praktische, concrete inslag. Een groot deel ervan zoomt gedetailleerd in op drie cliënten die ze behandelde. Ieder met eigen problematieken en bij ieder heeft ze een eigen aanpak. Je leest stap voor stap mee, met hoe ze de interactie en persoonlijke problematiek benadert. Iedere keer op basis van het centraal zetten van de cliënt. En niet de methode. Mooi vind ik dat ze haar benadering niet als zaligmakend neerzet, ze is eerder sympathiek en bescheiden. Zo beschrijft ze in een van de casussen dat de cruciale ontwikkeling van haar cliënt zich tussen de sessies plaatsvindt, niet erbinnen. En ze vertelt ons dat ze dit pas veel later doorhad. En dat is sterk.
Het boek is zeker geen ultieme kritiek op evidence-based aanpakken. Sterker nog, onder voorwaarden vind ze deze best prima. Alleen, het zijn géén ‘stand-alone’ wonderinterventies zoals ze dikwijls worden gepresenteerd.
An ode to misfits is een uitstekend boek, niet alleen voor psychologen en andere hulpverleners, maar ook voor degenen die meer willen weten over hoe mensen structureel en effectief verder geholpen kunnen worden. Dus ook coaches en leidinggevenden hebben baat bij dit boek. De meest wijze les voor mij uit dit boek: zie de cliënt als degene die z’n eigen keuzes maakt, en laat de hulpverlener daar een flink handje bij helpen. Dat doe je als hulpverlener door daarop af te stemmen, niet door het probleem van de ander op te lossen.
Lezen dit boek.
Over Danny Mullenders
Danny Mullenders is assessmentpsycholoog, coach, auteur en spreker. Als expert op het gebied van organisatiepsychologie helpt hij mensen, teams en organisaties hun keuzeruimte te zien én benutten. Hij ontwikkelde zich tot een van Nederlands meestgelezen psychologen en coaches. Hij schreef de # 1 bestsellers Daarom doen ze dat en Laat je niet kiezen. Op dit moment schrijft hij aan zijn derde boek.
