trefwoord
Weerstand bij verandering: van obstakel naar kans
Weerstand tegen verandering is een van de meest voorkomende uitdagingen in organisatieverandering. Het roept bij veel veranderaars en managers direct negatieve associaties op. Maar is weerstand werkelijk een probleem dat overwonnen moet worden, of schuilt er een diepere boodschap in? Deze pagina biedt inzicht in de verschillende perspectieven op weerstand, hoe je het kunt herkennen en vooral: hoe je het kunt ombuigen naar een constructieve kracht.
Wat is weerstand eigenlijk?
Weerstand is een natuurlijke reactie op verandering. Ons brein is geprogrammeerd om het vertrouwde vast te houden en het onbekende als potentieel gevaarlijk te zien. Weerstand manifesteert zich in verschillende vormen: van openlijke kritiek en tegenwerking tot subtiele vermijding en passiviteit. Het is niet simpelweg 'verzet tegen de nieuwe situatie', maar vaak een complex signaal dat meer zegt over wat mensen belangrijk vinden dan over wat ze niet willen.
Peter Block
Feilloos adviseren
In 'Feilloos adviseren' laat Peter Block zien dat weerstand niet iets is dat je moet bestrijden, maar een natuurlijk onderdeel van het adviesproces. Hij biedt praktische handvatten om weerstand te begrijpen en ermee om te gaan, waarbij hij benadrukt dat verzet vaak waardevolle informatie bevat over wat er echt speelt.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Weerstand als signaal: wat vertelt het je?
Achter weerstand schuilen vaak legitieme zorgen, waardevolle inzichten of onverwerkte emoties. Door weerstand te zien als een signaal in plaats van als obstakel, kun je tot diepere inzichten komen over wat er werkelijk speelt in je organisatie.
Annemarie Mars is een toonaangevende veranderkundige in Nederland die in haar werk een genuanceerde kijk op weerstand presenteert. Ze ziet weerstand niet als iets negatiefs dat bestreden moet worden, maar als een natuurlijk onderdeel van elk veranderproces dat waardevolle informatie biedt.
Annemarie Mars
Hoe krijg je ze mee?
In haar klassieke werk 'Hoe krijg je ze mee?' biedt Annemarie Mars een verfrissende kijk op reacties bij verandering. Ze onderscheidt vier reacties: ontkenning, weerstand, reflectie en verbinding. Mars benadrukt dat weerstand een logische fase is in elk veranderproces en dat het erkennen van deze emoties essentieel is om tot verbinding te komen.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Verandering ontstaat in het gesprek dat we erover voeren. Als we erkennen dat een verandering pas geslaagd is als mensen zich eraan verbinden, is de essentiële vraag die we in elke situatie te beantwoorden hebben: hoe doe je dat?
Uit: Hoe krijg je ze mee?
Hoe krijg je ze mee? - Editie 2023
Annemarie Mars
In de derde editie van 'Hoe krijg je ze mee?' heeft Mars haar inzichten verder verfijnd. Ze legt uit hoe weerstand zich verhoudt tot gevoel en verstand, en hoe je door weerstand te erkennen en onderzoeken tot verbinding kunt komen. Deze nuancering helpt veranderaars om verschillende soorten reacties op verandering beter te begrijpen.
Auteurs die schrijven over 'weerstand'
Oorzaken van weerstand
Weerstand ontstaat niet zomaar. Het kan voortkomen uit diverse bronnen, zoals angst voor het onbekende, verlies van controle of status, gebrek aan vertrouwen in de leiding, of simpelweg omdat het veranderproces slecht wordt gecommuniceerd. Door de onderliggende oorzaken te begrijpen, kun je gerichter interventies plegen.
Joke de Vries
Breinvriendelijk veranderen
Joke de Vries legt in 'Breinvriendelijk veranderen' uit hoe ons brein weerstand creëert vanuit het bedreigingssysteem. Ze toont aan dat zelfs wanneer mensen intellectueel de verandering steunen, hun brein nog steeds weerstand kan genereren uit zelfbescherming. Deze neuropsychologische benadering biedt een verhelderend perspectief.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Breinvriendelijk veranderen - Doeltreffend gebruik van neurowetenschap bij veranderen
Joke de Vries
In dit artikel beschrijft De Vries een treffend voorbeeld van weerstand bij operators die aanvankelijk om training vroegen, maar later bang werden dat het trainingsprogramma hun tekortkomingen zou blootleggen. Dit illustreert perfect hoe weerstand vaak voortkomt uit angst voor verlies van status of toegevoegde waarde binnen een team.
Verschillende benaderingen van weerstand
Er bestaan uiteenlopende visies op hoe je met weerstand kunt omgaan. Sommige experts pleiten voor een directe aanpak waarbij weerstand wordt 'overwonnen', terwijl anderen juist benadrukken dat je weerstand moet erkennen en zelfs waarderen als bron van informatie. Laten we enkele invloedrijke perspectieven verkennen.
SPOTLIGHT: Hans van Dijk
Hans van Dijk heeft zich als theoretisch fysicus ontwikkeld tot expert in de 'zachte kant' van organisatieverandering. Zijn benadering verbindt scherpe analyse met intuïtief begrip voor wat mensen in organisaties drijft. Hij is vooral bekend om zijn vernieuwende kijk op het voorkomen van weerstand door de identiteit en cultuur van organisaties als uitgangspunt te nemen.
Meer over Hans van Dijk
Hans van Dijk
Veranderen zonder weerstand
In 'Veranderen zonder weerstand' presenteert Hans van Dijk een vernieuwende aanpak. In plaats van te beginnen bij wat buiten verandert, pleit hij voor een benadering die start bij de cultuur en identiteit binnen de organisatie. Door wat mensen bindt en belangrijk vinden als uitgangspunt te nemen, verminder je weerstand al bij het ontwerp van de verandering.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Veranderen zonder weerstand - De verborgen krachten van identiteit en cultuur
Hans van Dijk
Van Dijk identificeert drie bronnen van verzet tegen verandering: belangen, inhoud en cultureel-emotionele bronnen. Weerstand definieert hij specifiek als verzet dat voortkomt uit cultureel-emotionele bronnen. Hij maakt ook onderscheid tussen 'problemen' en 'bezoekingen' (Catch-22 situaties), waarbij elk type veranderuitdaging een andere aanpak vereist.
De klassieke benadering versus nieuwe inzichten
Waar traditionele veranderbenaderingen vaak uitgaan van een top-down proces waarbij weerstand moet worden 'gemanaged' of 'overwonnen', stellen hedendaagse denkers deze aannames ter discussie. Het idee dat weerstand iets is dat bestreden moet worden, maakt plaats voor het inzicht dat weerstand juist waardevolle informatie bevat en een teken is van betrokkenheid.
Jan van Setten
Hoe krijg ik ze zover?
Jan van Setten beschrijft in 'Hoe krijg ik ze zover?' hoe weerstand niet wordt weggenomen door mensen te overtuigen, maar door ze te begrijpen. Hij biedt praktische handvatten voor het herkennen van verschillende typen weerstand en specifieke benaderingen om deze om te buigen naar medewerking en betrokkenheid.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Hoe krijg ik ze zover?
Een cruciale les uit Van Setten's werk is dat weerstand niet te maken heeft met de verandering zelf, maar met hoe mensen de verandering ervaren. Door aan te sluiten bij hun belevingswereld, voorkom je dat weerstand een blokkade wordt en kun je het omvormen tot een constructieve kracht voor verbetering.
Weerstand herkennen en begrijpen
Weerstand uit zich op verschillende manieren: van rationele argumenten en emotionele uitbarstingen tot passief-agressief gedrag en stilzwijgen. Het herkennen van deze signalen is de eerste stap naar effectief omgaan met weerstand.
Jan de Vuijst
Professioneel beïnvloeden van gedrag
In 'Professioneel beïnvloeden van gedrag' wijdt Jan de Vuijst een volledig hoofdstuk aan het herkennen en constructief inzetten van weerstand bij verandering. Hij beschrijft de verschillende fases van weerstand en biedt praktische benaderingen om met elk type weerstand om te gaan, waardoor het veranderproces versneld kan worden.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
SPOTLIGHT: Jan de Vuijst
Jan de Vuijst combineert zijn achtergrond in taalwetenschap, psychologie en kennissystemen in zijn werk als bestuursadviseur en executive coach. Deze interdisciplinaire benadering stelt hem in staat om complexe patronen in gedrag en weerstand te herkennen en te beïnvloeden, wat hem tot een toonaangevende stem in het vakgebied maakt.
Meer over Jan de Vuijst
Kilian Bennebroek Gravenhorst - Weerstand
Kilian Bennebroek Gravenhorst
Kilian Bennebroek Gravenhorst benadrukt dat het begrip 'weerstand' onder zijn eigen gewicht bezwijkt. Door reacties te interpreteren als weerstand, creëer je een zichzelf vervullende voorspelling. Hij pleit voor een onderzoekende houding: verlangzaam, stel vragen en probeer te begrijpen in plaats van te overtuigen of op te lossen.
Van weerstand naar verandermotivatie
De kunst van effectief verandermanagement ligt niet in het bestrijden van weerstand, maar in het ombuigen ervan naar motivatie en betrokkenheid. Door weerstand te erkennen, te begrijpen en vervolgens constructief te benutten, kun je het veranderproces daadwerkelijk versterken.
Lisette van de Sandt
Zo krijg je iedereen mee
Lisette van de Sandt biedt in 'Zo krijg je iedereen mee' een verfrissende kijk op het omzetten van weerstand naar verandermotivatie. Ze laat zien dat je niet alle mensen een voor een hoeft mee te krijgen, maar dat je door menselijkheid en empathie te tonen een veilige omgeving creëert waarin experimenteren en betrokkenheid mogelijk worden.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Zo krijg je iedereen mee - Zet weerstand om in verandermotivatie
Lisette van de Sandt
Van de Sandt deelt tien veranderprincipes die helpen bij het laten slagen van verandering. Een belangrijk inzicht is dat ongemak niet vermeden, maar omarmd moet worden. Door mensen vooraf te vertellen dat verandering oncomfortabel zal zijn, zien ze dit niet als een signaal om te stoppen maar als teken van vooruitgang.
Zo krijg je iedereen mee
Een essentiële les uit Van de Sandt's werk is dat je niet 100% van de mensen mee hoeft te krijgen voor een succesvolle verandering. Ze vergelijkt het met de innovatie- en adoptiecurve: actieve deelname van slechts 16% van het team kan al genoeg zijn om de massa over de streep te trekken.
De onderstroom aanpakken
Veel weerstand bevindt zich in wat organisatiedeskundigen de 'onderstroom' noemen: de onzichtbare, emotionele en culturele factoren die niet direct aan de oppervlakte komen. Deze onderstroom kan een verandering maken of breken.
Arend Ardon
Cynthia van der Zwan
Wat speelt hier?
In 'Wat speelt hier?' bieden Ardon en Van der Zwan een herdefiniëring van weerstand, niet als verzet maar als bescherming van iets waardevols of als uiting van loyaliteit aan het verleden. Het boek leert je de onderstroom te lezen en interventies te plegen die diepere patronen doorbreken.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Wat speelt hier? - ‘Nuttige input om de onderstroom te ontdekken’
Elly Stroo Cloeck
Dit artikel bespreekt hoe 'Wat speelt hier?' drie onderstroom-krachten identificeert: het geven van invloed aan buitengesloten personen, het verhelderen van verstoorde ordening, en het herstellen van disbalans. Het boek biedt concrete oefeningen om deze onderstroom naar boven te halen en een plek te geven in de nieuwe situatie.
Weerstand als organisatiekracht
Een nieuwe stroming in het denken over weerstand is om het niet te zien als een probleem maar als een kracht die de organisatie robuust maakt. Net zoals biologische systemen een zekere weerstand nodig hebben om gezond te blijven, kunnen organisaties zonder enige weerstand juist kwetsbaar worden voor ongezonde verandering.
Bas van Kesteren
Wat gebeurt hier nu eigenlijk?
Bas van Kesteren laat in 'Wat gebeurt hier nu eigenlijk?' zien hoe weerstand in groepen een natuurlijk onderdeel is van groepsontwikkeling. Hij biedt inzichten in hoe verzet tegen nieuwe ideeën niet alleen negatief is, maar ook bescherming biedt tegen overhaaste of ondoordachte veranderingen.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Onveranderbaarheid van organisaties - ‘Must-read voor veranderaars’
Henny Portman
In 'Onveranderbaarheid van organisaties' wordt uitgelegd hoe 'robuustheid' en 'taaiheid' natuurlijke eigenschappen zijn die organisaties helpen overleven. De auteurs stellen dat zonder robuustheid een organisatie niet zou overleven, maar dat het problematisch wordt als betekenisgevingsprocessen te gesloten raken.
Praktische strategieën
Hoe vertaal je deze inzichten naar de dagelijkse praktijk van verandermanagement? Hieronder volgen enkele concrete strategieën die je kunt toepassen bij het omgaan met weerstand.
Ron Benjamins
Walter van de Calseyde
Omgaan met weerstand
In 'Omgaan met weerstand' bieden Ron Benjamins en Walter van de Calseyde concrete handvatten specifiek gericht op het onderwijsveld. Ze verklaren niet alleen de fasen en dimensies van weerstand, maar geven ook praktische tools om deze te herkennen en ermee om te gaan in schoolveranderingen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Bjorn van den Einden
Van Weerstand Naar Wendbaarheid
Bjorn van den Einden behandelt in 'Van Weerstand Naar Wendbaarheid' specifiek hoe je kunt omgaan met weerstand van managers bij agile transformaties. Hij biedt een verfrissend perspectief dat vooral gericht is op het creëren van een lerende organisatie waarbij eigenaarschap op alle niveaus wordt gevoeld.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Specifieke interventietechnieken
Verschillende situaties en typen weerstand vragen om verschillende benaderingen. Soms is luisteren en erkennen voldoende, in andere gevallen zijn meer gerichte interventies nodig om patronen te doorbreken.
Gea Groenendijk
"Help, ik moet me ontwikkelen!"
Gea Groenendijk onderzoekt in 'Help, ik moet me ontwikkelen!' hoe weerstand tegen vernieuwing ontstaat. Ze benadrukt hoe persoonlijke ontwikkeling en organisatieverandering samenhangen, en hoe je door deze verbinding te maken weerstand kunt verminderen door mensen eigenaarschap te geven over hun eigen leerproces.
Boek bekijken
Laatste exemplaar! Voor 21:00 uur besteld, vrijdag in huis
SPOTLIGHT: Bjorn van den Einden
Bjorn van den Einden heeft zich als leiderschapscoach en organisatieadviseur gespecialiseerd in het helpen van teams om te functioneren in een steeds sneller veranderende wereld. Zijn benadering kenmerkt zich door een combinatie van flexibiliteit, passie en discipline, waarbij hij terugkeert naar de essentie en eigenaarschap creëert op alle niveaus.
Meer over Bjorn van den Einden
Conclusie: weerstand als bondgenoot
Weerstand hoeft geen vijand van verandering te zijn, maar kan juist een bondgenoot worden. Door weerstand te herdefiniëren als een natuurlijk en waardevol onderdeel van elk veranderproces, kun je het benutten om veranderingen duurzamer, effectiever en meer gedragen te maken.
De belangrijkste inzichten die we kunnen meenemen:
- Weerstand is een natuurlijke reactie en bevat waardevolle informatie
- Erken en onderzoek weerstand in plaats van het te bestrijden
- Begin bij de cultuur en identiteit van de organisatie, niet alleen bij externe veranderingen
- Zorg voor een veilige omgeving waarin experimenteren mogelijk is
- Versterk eigenaarschap op alle niveaus van de organisatie
- Betrek criticasters actief bij het verbeteren van het veranderproces
Door deze principes toe te passen, transformeer je weerstand van een obstakel naar een kracht die je verandering verder helpt.
SPOTLIGHT: Gea Groenendijk
Gea Groenendijk brengt als concept- en organisatieontwikkelaar uitgebreide ervaring mee uit verschillende sectoren waaronder overheid, cultuur en sport. Haar praktische benadering van organisatieverandering kenmerkt zich door aandacht voor de menselijke kant van veranderprocessen en hoe weerstand constructief kan worden ingezet.
Meer over Gea Groenendijk
Wat speelt hier?
Een krachtig inzicht uit 'Wat speelt hier?' is dat weerstand niet zozeer weggenomen wordt door iets te veranderen, maar door iets te erkennen en naar boven te halen. Door rituelen en erkenning kun je wat waardevol was in het oude een plek geven in het nieuwe, waardoor de weerstand vermindert zonder het te negeren.
De bestsellers
-
€ 27,50
-
€ 35,50
-
€ 52,50
-
€ 34,95
-
€ 23,50
